Ideeën in woorden vatten

Februari 2022

Schrijven over iets, zelfs iets wat je goed kent, laat meestal zien dat je het toch niet zo goed kende als je dacht. Ideeën in woorden vatten is een zware beproeving. De eerste woorden die je kiest zijn meestal verkeerd; je moet zinnen steeds opnieuw herschrijven om ze precies goed te krijgen. En je ideeën zullen niet alleen onnauwkeurig, maar ook onvolledig zijn. De helft van de ideeën die in een essay belanden, zijn ideeën die je tijdens het schrijven bedacht. Sterker nog, daarom schrijf ik ze.

Zodra je iets publiceert, is de conventie dat wat je schreef was wat je dacht voordat je het schreef. Dit waren jouw ideeën, en nu heb je ze uitgedrukt. Maar je weet dat dit niet waar is. Je weet dat het omzetten van je ideeën in woorden ze veranderde. En niet alleen de ideeën die je publiceerde. Vermoedelijk waren er andere die te gebrekkig bleken om te repareren, en die heb je in plaats daarvan weggegooid.

Het is niet alleen het moeten vastleggen van je ideeën in specifieke woorden dat schrijven zo veeleisend maakt. De echte test is het lezen van wat je hebt geschreven. Je moet je voordoen als een neutrale lezer die niets weet van wat er in je hoofd omgaat, alleen van wat je hebt geschreven. Als hij leest wat je hebt geschreven, lijkt het dan correct? Lijkt het compleet? Als je je best doet, kun je je schrijven lezen alsof je een volslagen vreemde bent, en als je dat doet, is het nieuws meestal slecht. Het kost me vele cycli voordat ik een essay langs de vreemdeling krijg. Maar de vreemdeling is rationeel, dus dat lukt altijd, als je hem vraagt wat hij nodig heeft. Als hij niet tevreden is omdat je vergat x te vermelden of een zin onvoldoende hebt gekwalificeerd, dan vermeld je x of voeg je meer kwalificaties toe. Tevreden nu? Het kan je wat mooie zinnen kosten, maar daar moet je je bij neerleggen. Je moet ze gewoon zo goed mogelijk maken en toch de vreemdeling tevreden stellen.

Dit, neem ik aan, zal niet zo controversieel zijn. Ik denk dat het overeenkomt met de ervaring van iedereen die over iets niet-triviaals heeft geprobeerd te schrijven. Er bestaan misschien mensen wiens gedachten zo perfect gevormd zijn dat ze rechtstreeks in woorden vloeien. Maar ik heb nog nooit iemand gekend die dit kon, en als ik iemand zou ontmoeten die beweerde dat te kunnen, zou dat eerder een bewijs van zijn beperkingen lijken dan van zijn vermogen. Sterker nog, dit is een trope in films: de man die beweert een plan te hebben om iets moeilijks te doen, en die, wanneer hij verder wordt ondervraagd, naar zijn hoofd tikt en zegt: "Het zit allemaal hierboven." Iedereen die de film kijkt, weet wat dat betekent. Op zijn best is het plan vaag en onvolledig. Zeer waarschijnlijk is er een onontdekte fout die het volledig ongeldig maakt. Op zijn best is het een plan voor een plan.

In precies gedefinieerde domeinen is het mogelijk om volledige ideeën in je hoofd te vormen. Mensen kunnen bijvoorbeeld schaken in hun hoofd. En wiskundigen kunnen enige wiskunde in hun hoofd doen, hoewel ze zich bij een bewijs van een bepaalde lengte niet zeker lijken te voelen totdat ze het opschrijven. Maar dit lijkt alleen mogelijk met ideeën die je in een formele taal kunt uitdrukken. [1] Je zou kunnen zeggen dat wat zulke mensen doen, is ideeën in woorden omzetten in hun hoofd. Ik kan tot op zekere hoogte essays in mijn hoofd schrijven. Ik bedenk soms een paragraaf tijdens het wandelen of in bed liggen die bijna onveranderd in de uiteindelijke versie terechtkomt. Maar eigenlijk schrijf ik als ik dit doe. Ik doe het mentale deel van het schrijven; mijn vingers bewegen alleen niet als ik het doe. [2]

Je kunt veel over iets weten zonder erover te schrijven. Kun je ooit zoveel weten dat je niet meer leert door te proberen uit te leggen wat je weet? Ik denk het niet. Ik heb over minstens twee onderwerpen geschreven die ik goed ken — Lisp hacking en startups — en in beide gevallen heb ik veel geleerd van het schrijven erover. In beide gevallen waren er dingen die ik niet bewust realiseerde totdat ik ze moest uitleggen. En ik denk niet dat mijn ervaring afwijkend was. Een groot deel van kennis is onbewust, en experts hebben zelfs een hoger percentage onbewuste kennis dan beginners.

Ik zeg niet dat schrijven de beste manier is om alle ideeën te verkennen. Als je ideeën hebt over architectuur, is de beste manier om ze te verkennen waarschijnlijk het bouwen van daadwerkelijke gebouwen. Wat ik zeg is dat, hoeveel je ook leert van het verkennen van ideeën op andere manieren, je nog steeds nieuwe dingen zult leren door erover te schrijven.

Ideeën in woorden omzetten hoeft natuurlijk niet per se schrijven te betekenen. Je kunt het ook op de oude manier doen, door te praten. Maar naar mijn ervaring is schrijven de strengere test. Je moet je committeren aan een enkele, optimale reeks woorden. Minder kan onuitgesproken blijven als je geen stemtoon hebt om betekenis over te brengen. En je kunt je concentreren op een manier die overdreven zou lijken in een gesprek. Ik besteed vaak 2 weken aan een essay en lees concepten 50 keer opnieuw. Als je dat in een gesprek zou doen, zou het bewijs lijken van een soort mentale stoornis. Als je lui bent, zijn schrijven en praten natuurlijk even nutteloos. Maar als je jezelf wilt pushen om dingen goed te krijgen, is schrijven de steilere helling. [3]

De reden dat ik zo lang heb stilgestaan bij dit nogal voor de hand liggende punt, is dat het leidt tot een ander punt dat velen schokkend zullen vinden. Als het opschrijven van je ideeën ze altijd preciezer en vollediger maakt, dan heeft niemand die over een onderwerp heeft geschreven, volledig gevormde ideeën erover. En iemand die nooit schrijft, heeft geen volledig gevormde ideeën over iets niet-triviaals.

Het voelt voor hen alsof ze dat wel hebben, vooral als ze er niet aan gewend zijn hun eigen denken kritisch te onderzoeken. Ideeën kunnen compleet aanvoelen. Pas als je probeert ze in woorden om te zetten, ontdek je dat ze dat niet zijn. Dus als je je ideeën nooit aan die test onderwerpt, zul je niet alleen nooit volledig gevormde ideeën hebben, maar het ook nooit beseffen.

Ideeën in woorden omzetten is zeker geen garantie dat ze juist zullen zijn. Lang niet. Maar hoewel het geen voldoende voorwaarde is, is het wel een noodzakelijke.

Noten

[1] Machines en circuits zijn formele talen.

[2] Ik bedacht deze zin terwijl ik over straat liep in Palo Alto.

[3] Er zijn twee betekenissen van praten met iemand: een strikte zin waarin het gesprek verbaal is, en een meer algemene zin waarin het elke vorm kan aannemen, inclusief schrijven. In het grensgeval (bijv. Seneca's brieven) wordt conversatie in de laatste zin essay schrijven.

Het kan erg nuttig zijn om met andere mensen te praten (in beide betekenissen) terwijl je iets schrijft. Maar een verbaal gesprek zal nooit veeleisender zijn dan wanneer je praat over iets waar je over schrijft.

Dank aan Trevor Blackwell, Patrick Collison en Robert Morris voor het lezen van concepten hiervan.