Schrijf zoals je praat

Oktober 2015

Hier is een simpele truc om meer mensen je geschreven tekst te laten lezen: schrijf in gesproken taal.

Bij de meeste mensen gebeurt er iets als ze beginnen met schrijven. Ze schrijven in een andere taal dan ze zouden gebruiken als ze met een vriend praatten. De zinsbouw en zelfs de woorden zijn anders. Niemand gebruikt "pen" als werkwoord in gesproken Engels. Je zou je een idioot voelen als je "pen" zou gebruiken in plaats van "schrijven" in een gesprek met een vriend.

De druppel voor mij was een zin die ik een paar dagen geleden las:

De wispelturige Spanjaard zelf verklaarde: "Na Altamira is alles decadentie."

Het komt uit Neil Oliver's A History of Ancient Britain. Ik vind het vervelend om dit boek als voorbeeld te nemen, omdat het niet slechter is dan veel andere. Maar stel je voor dat je Picasso "de wispelturige Spanjaard" zou noemen als je met een vriend praatte. Zelfs één zin hiervan zou wenkbrauwen doen fronsen in een gesprek. En toch schrijven mensen er hele boeken mee.

Oké, dus geschreven en gesproken taal zijn verschillend. Maakt dat geschreven taal slechter?

Als je wilt dat mensen lezen en begrijpen wat je schrijft, ja. Geschreven taal is complexer, wat het meer werk maakt om te lezen. Het is ook formeler en afstandelijker, wat de aandacht van de lezer de kans geeft af te dwalen. Maar misschien wel het ergst van alles, de complexe zinnen en deftige woorden geven jou, de schrijver, de valse indruk dat je meer zegt dan je daadwerkelijk doet.

Je hebt geen complexe zinnen nodig om complexe ideeën uit te drukken. Wanneer specialisten in een obscuur onderwerp met elkaar praten over ideeën in hun vakgebied, gebruiken ze geen complexere zinnen dan wanneer ze praten over wat ze gaan lunchen. Ze gebruiken zeker andere woorden. Maar zelfs die gebruiken ze niet meer dan nodig. En uit mijn ervaring geldt: hoe moeilijker het onderwerp, hoe informeler experts spreken. Deels, denk ik, omdat ze minder te bewijzen hebben, en deels omdat hoe moeilijker de ideeën waar je over praat, hoe minder je je kunt veroorloven om taal in de weg te laten staan.

Informele taal is de sportkleding van ideeën.

Ik zeg niet dat gesproken taal altijd het beste werkt. Poëzie is evenveel muziek als tekst, dus je kunt dingen zeggen die je niet in een gesprek zou zeggen. En er zijn een handvol schrijvers die ermee wegkomen door deftige taal in proza te gebruiken. En dan zijn er natuurlijk gevallen waarin schrijvers het niet makkelijk willen maken om te begrijpen wat ze zeggen - in bedrijfsmededelingen van slecht nieuws, bijvoorbeeld, of aan het meer bogus einde van de geesteswetenschappen. Maar voor bijna iedereen anders is gesproken taal beter.

Het lijkt voor de meeste mensen moeilijk om in gesproken taal te schrijven. Dus misschien is de beste oplossing om je eerste concept te schrijven zoals je normaal zou doen, en daarna elke zin te bekijken en te vragen: "Zou ik dit zo zeggen als ik met een vriend praatte?" Zo niet, stel je voor wat je zou zeggen en gebruik dat in plaats daarvan. Na een tijdje zal dit filter beginnen te werken terwijl je schrijft. Als je iets schrijft wat je niet zou zeggen, hoor je het gekletter als het op de pagina valt.

Voordat ik een nieuw essay publiceer, lees ik het hardop voor en corrigeer alles wat niet klinkt als een gesprek. Ik corrigeer zelfs stukken die fonetisch onhandig zijn; ik weet niet of dat nodig is, maar het kost niet veel.

Deze truc is misschien niet altijd genoeg. Ik heb schrijfwerk gezien dat zo ver verwijderd was van gesproken taal dat het niet zin voor zin kon worden gecorrigeerd. Voor zulke gevallen is er een drastischere oplossing. Nadat je het eerste concept hebt geschreven, probeer je een vriend uit te leggen wat je net hebt geschreven. Vervang dan het concept door wat je tegen je vriend zei.

Mensen vertellen me vaak hoeveel mijn essays klinken als mij die praat. Het feit dat dit de moeite waard lijkt om op te merken, laat zien hoe zelden mensen erin slagen om in gesproken taal te schrijven. Anders zou ieders schrijven klinken als hen die praten.

Als je er gewoon in slaagt om in gesproken taal te schrijven, zul je 95% van de schrijvers voor zijn. En het is zo makkelijk te doen: laat gewoon geen zin door tenzij het is zoals je het tegen een vriend zou zeggen.

Dank aan Patrick Collison en Jessica Livingston voor het lezen van concepten hiervan.